Frequentieruil zonder genade: lokale radio’s in West-Vlaanderen verdwijnen uit digitale ether

De VRM heeft vzw DAB+ West-Vlaanderen verplicht haar frequentie 10D af te staan aan een landelijk netwerk van DPG Media en SBS Belgium, ondanks protest en zonder onderbouwde spoedmotivering. Lokale radio’s verdwenen daardoor van de digitale ether. Deze plotse ingreep roept vragen op over de onafhankelijkheid van de mediaregulator en de invloed van grote mediabedrijven op het frequentiebeleid.

Een strategische ingreep midden in de nacht

Brugge, donderdag 1 mei 2025, 00.00 uur – Terwijl Vlaanderen sliep, voltrok zich in de lucht boven West-Vlaanderen een ingrijpende verschuiving. Wat begon als een beleidsmatige beslissing, eindigde in een digitale machtsgreep die vijftien lokale radiostations in één klap hun digitale stem ontnam.

Beleidsbeslissing met verregaande gevolgen

De Vlaamse Regulator voor de Media (VRM) heeft recent formeel beslist dat vzw DAB+ West-Vlaanderen haar huidige frequentiekanaal 10D moet opgeven en in de plaats daarvan moet uitzenden op 10A. Deze maatregel werd genomen op grond van artikel 218 van het Mediadecreet, waarin staat dat tijdelijke zendvergunningen te allen tijde aangepast kunnen worden ter optimalisatie van het frequentieplan.

De VRM beroept zich hierbij op een brief van de bevoegde minister van Media, Cieltje Van Achter, waarin zij pleit voor een herbestemming van de frequentieblokken 5A en 5D. Deze zouden, in plaats van landelijke dekking te bieden, worden ingezet voor bovenlokale radio. Dat zou zowel economische voordelen bieden als efficiënter gebruik van het radiospectrum toelaten.

Volgens deze redenering was het nodig dat de mux (een verzamelzender met meerdere radiostations) die momenteel op 5A/5D uitzond, zo snel mogelijk zou overschakelen naar 10D. Omdat DAB+ West-Vlaanderen reeds uitzond op 10D, werd zij gedwongen haar frequentie onmiddellijk te verlaten ten voordele van het landelijke netwerk van DPG Media en SBS Belgium. Dit gebeurde zonder onderhandelingen, zonder redelijke overgangsperiode en ondanks protest van DAB+ West-Vlaanderen.


De macht van de grote spelers

Wat zich woensdagavond afspeelde, getuigt van een ongeziene snelheid en kracht. Rond 22.14 uur werden op verschillende plaatsen in Vlaanderen testuitzendingen waargenomen op 10D, afkomstig van het netwerk van Broadcast Partners. Vijftien minuten later werd de DAB+ West-Vlaanderen mux effectief verdrongen uit de ether.

Drie kleine zendstations met elk 1 kW ERP (uitzendvermogen) bleken kansloos tegenover een netwerk met een geschat gezamenlijk vermogen van 110 tot 115 kW, verspreid over 28 zendersites. Voor de betrokken West-Vlaamse lokale radiostations – waaronder onder meer Melinda, Pink!, en Radio Meteor – betekende dit een onmiddellijke uitschakeling op digitale radio. Enkel via FM en online zijn ze voorlopig nog hoorbaar.

Een juridische dwangmaatregel zonder spoedmotief

Zowel de minister als de VRM stellen in hun communicatie dat de houding van DAB+ West-Vlaanderen anders tot etherstilte had geleid voor de mux 5A/5D. Volgens specialisten en insiders is dit niet alleen onjuist, maar ook nergens in de officiële documenten onderbouwd.

Er wordt nergens gewag gemaakt van hoogdringendheid. De indruk ontstaat dat de VRM hier louter de instructies van het kabinet volgde, zonder onafhankelijk tegengewicht te bieden. De timing, de snelheid én het ontbreken van juridische transparantie werpen zware vragen op over de ware drijfveren achter deze beslissing.

Lokale radio aan de zijlijn gezet

De tijdelijke zendvergunning voor vzw DAB+ West-Vlaanderen werd formeel aangepast: van 1 mei 2025 tot 31 januari 2026 zal het proefproject voortaan uitzenden op kanaal 10A, met zendersites in Roeselare, Torhout en Brugge. Toch laat de vzw weten dat zij niet vrijwillig akkoord ging met deze wijziging en momenteel overleg voert over verdere stappen.

In Limburg verliep een gelijkaardige overgang – van 10D naar 10C – zonder noemenswaardige problemen. Daar was de operator Aircast al weken voorbereid. Drie zendersites werden tijdig geconfigureerd en in werking gesteld. Rond 22.30 uur werd het nieuwe netwerk geactiveerd, volgens een waarneming van radiokenner Herman Wijnants. Technisch bleek de keuze voor een lagere frequentie zelfs voordelig.

Verliezers en winnaars in het digitale radiolandschap

Wat blijft, is een gevoel van onmacht bij de kleine spelers. Terwijl vijf digitale zenders met een gezamenlijk marktaandeel van amper 3,14 procent een bevoorrechte plaats krijgen, verdwijnen lokale initiatieven stilzwijgend van de radar. De ingreep van de overheid en regulator ten voordele van grote mediagroepen zoals DPG Media en Mediahuis tart volgens betrokkenen elke rechtvaardiging.

Deze actie bevestigt wat velen in de sector al vreesden: dat de neutraliteit van de VRM al langer onder druk staat. Voor de lokale radiosector in Vlaanderen is dit ongetwijfeld een keiharde waarschuwing. De digitale ether blijkt geen vrije ruimte, maar een schaakbord waarop enkel de grootmachten hun stukken mogen verschuiven.

( Tekst Serge Jansen van www.westnieuws.be )