167 Vlaamse steden en gemeenten zetten engagement voort, ondanks politieke tegenwind

Engagement blijft levendig in Vlaamse steden

Op 17 april 2025 werd duidelijk dat het draagvlak voor eerlijke handel in Vlaanderen nog stevig staat. In 167 steden en gemeenten blijft de titel van Faire Gemeente behouden, een erkenning die wijst op een lokaal beleid dat zich inzet voor duurzaamheid, eerlijke handel en sociale rechtvaardigheid. De cijfers zijn afkomstig van de Fair-O-Meter, een zelfevaluatie-instrument dat om de twee jaar wordt ingevuld door deelnemende steden en gemeenten. Het resultaat vormt een duidelijke graadmeter voor lokaal engagement.

Een test na de stembusgang

De editie van dit jaar kwam er kort na de gemeenteraadsverkiezingen van oktober 2024, wat de resultaten extra betekenisvol maakt. “Het is een belangrijke toets voor het netwerk,” stelt Bianca De Wolf, coördinator van de campagne. “Na verkiezingen kan het engagement van nieuwe bestuursploegen onzeker zijn. Toch zien we dat 167 besturen, samen met hun administratie en vrijwilligers, het beleid voortzetten.”

Het feit dat zoveel gemeenten de inspanning leverden om de Fair-O-Meter in te vullen, getuigt volgens De Wolf van een breed gedragen overtuiging: eerlijke handel is geen tijdelijk project, maar een structurele keuze.

18 titels blijven voorlopig oningevuld

Tegenover de positieve cijfers staat het wegvallen van 18 Vlaamse gemeenten die hun titel (nog) niet verlengden. Onder hen bevinden zich Avelgem, Ninove, Harelbeke, Meise, en Poperinge. Sommige lokale besturen gaven aan later mogelijk opnieuw aan te sluiten. In andere gevallen, zoals Ninove, werd de keuze expliciet gemaakt om de titel achterwege te laten, met verwijzing naar beleidsprioriteiten of financiële beperkingen.

“Wanneer een gemeenteraad de basisresolutie voor eerlijke handel niet hernieuwt, valt het fundament onder het engagement weg,” verduidelijkt De Wolf. “Zelfs als burgers en vrijwilligers zich blijven inzetten, kan de titel dan niet behouden blijven.”

Fair-O-Meter toont sterktes en werkpunten

De Fair-O-Meter evalueert gemeenten op zes criteria, waaronder het aankopen van Fair Trade producten, het betrekken van lokale handelaars en scholen, de ondersteuning van vrijwilligers en de aandacht voor duurzame voeding. De gemiddelde score onder de 167 deelnemende steden en gemeenten ligt op niveau B – de op één na hoogste categorie.

“Dat is bemoedigend,” vindt De Wolf. “Het toont dat veel steden hun rol ernstig nemen. Tegelijk werken we samen met lager scorende gemeenten om binnen twee jaar sterker te staan.” De feedback uit de Fair-O-Meter zal worden gebruikt om de werking van de campagne verder aan te scherpen.

Een netwerk van wereldburgers

De campagne Faire Gemeente ontstond in 2004 en kreeg door de jaren heen een prominente plaats op de lokale agenda. Ze wordt gedragen door vier organisaties: Fairtrade Belgium, Oxfam België, 11.11.11 en Rikolto. Hun gezamenlijk doel: eerlijke handelsrelaties bevorderen en bijdragen aan de mondiale duurzame ontwikkelingsdoelstellingen.

Via lokale acties, beleid en aankopen werkt het netwerk aan een betere wereld – voor de boer in Limburg, maar ook voor de cacaoproducent in Ghana of de koffieteler in Colombia.

24 april: plechtige inhuldiging in Vlaams Parlement

De officiële herbevestiging van de titels vindt plaats op 24 april tijdens een plechtigheid in het Vlaams Parlement. De 167 gemeenten worden er feestelijk in de kijker gezet tijdens een Fair Ontbijt. Bezoekers, beleidsmakers en vrijwilligers zullen er samenkomen om ervaringen uit te wisselen en plannen te smeden voor de toekomst.

Blijvend engagement

De campagne blijft streven naar een eerlijke wereld waarin producten op tafel komen die geproduceerd zijn onder menswaardige omstandigheden, met respect voor mens en natuur. Dat dit niet evident is in een politieke en economische context die vaak de andere richting uitgaat, maakt het engagement van de 167 Faire Gemeenten des te krachtiger.

Hun keuze is een signaal: beleid mag niet enkel rendabel zijn, het moet ook rechtvaardig zijn.

Ontdek de Fair-o-meter score van Diksmuide

De Fair-O-Meter is een vragenlijst om het gemeentelijk engagement voor eerlijke handel te meten. Zo meten we de impact van alle Faire Gemeenten en Steden in Vlaanderen. Deze vragenlijst dient bovendien ook als herbevestiging van de internationale titel Faire Gemeente.

Gemeente- en stadsbesturen zijn een krachtige hefboom om eerlijke handel vanzelfsprekend te maken. De kleine en grote acties die ze ondernemen, vormen samen een gigantische stap richting een meer eerlijke en duurzame wereld. En daar helpt deze Faire Gemeente aan mee!

Gemiddeld scoren de Faire Gemeenten in Vlaanderen een B, op de ranking: A (maximale score), B – C – D – E (minimale score). Dat is een hoopvol resultaat en toont aan dat onze gemeenten en steden grote stappen zetten richting een meer duurzame, ecologische en faire wereld!

( Tekst Serge Jansen van www.westnieuws.be )