Drie jonge leeuwinnen en een zeldzame geboorte: hoe Bellewaerde Park zich inzet voor het voortbestaan van bedreigde dieren

Nieuwe aanwinsten in Ieper: drie leeuwinnen zetten poot op West-Vlaamse bodem

Met zachte tred en scherpe blikken arriveerden Najwa, Zari en Tala deze week in Bellewaerde Park, drie jonge Noordelijke leeuwinnen van amper anderhalf jaar oud. Ze werden geboren in de Tsjechische dierentuin van Pilsen en maakten nu voor het eerst de overstap naar een ander dierenpark. Tijdens het zorgzaam gecoördineerde transport, dat nauwelijks 24 uur in beslag nam, werden ze op regelmatige tijdstippen gecontroleerd en voorzien van voedsel en water. Nu rusten ze uit in hun nieuwe verblijf, afgeschermd van nieuwsgierige blikken, en krijgen ze de tijd om zich stap voor stap aan te passen aan hun nieuwe omgeving.

Hun komst is niet zomaar een uitbreiding van het dierenbestand, maar een bewuste keuze binnen een breder Europees fokprogramma voor bedreigde diersoorten.

Beschermd door wetenschap: het Europese kweekprogramma voor Noordelijke leeuwen

Bellewaerde maakt deel uit van het Europese Ex-situ programma (EEP), gecoördineerd door de European Association of Zoos and Aquaria (EAZA). Daarin wordt onderscheid gemaakt tussen de Noordelijke leeuw (Panthera leo leo) en zijn zuidelijke tegenhanger (Panthera leo melanochaita). Van de eerste leven er nog amper 250 volwassen exemplaren in het wild. De vier leeuwen in Bellewaerde zijn dan ook ambassadeurs voor het voortbestaan van hun soort.

De recente aanwinst van de drie leeuwinnen is een belangrijke stap in het behoud van genetische diversiteit. Binnen het programma wordt nauw samengewerkt met stamboekhouders en internationale experts. Alle gegevens, van gedrag tot interacties, worden minutieus vastgelegd en geanalyseerd.

De blik van Nestor: eerste kennismaking met zijn nieuwe troep

De mannetjesleeuw Nestor, reeds inwoner van het park, heeft sinds hun aankomst visueel contact met de nieuwkomers via transparante afscheidingen. Een echte ontmoeting laat nog even op zich wachten. De leeuwinnen zullen pas rond de leeftijd van twee à tweeënhalf jaar vruchtbaar worden. Vanaf dat moment kan er onder strikte begeleiding een fysieke introductie plaatsvinden. De dierenverzorgers bereiden deze cruciale fase in overleg met specialisten uiterst zorgvuldig voor.

Nestor zelf draagt een voorgeschiedenis van moeilijke introducties met zich mee. Daarom zijn in het binnen- en buitenverblijf camera’s geïnstalleerd om elk gedrag nauwgezet te volgen. De bedoeling is om een stabiele troep te vormen in het najaar of de winter, maar garanties zijn er niet. Ook andere dierentuinen botsten in het verleden op dramatische afloop bij dergelijke introducties. Roofdieren volgen geen voorspelbaar patroon. Elk individu draagt zijn karakter en verleden mee.

Afscheid van leeuwin Numa: het verdriet blijft nazinderen

De vreugde van nieuwe dieren weegt niet op tegen het verlies dat het team eerder dit jaar trof. In maart moest Bellewaerde afscheid nemen van leeuwin Numa. Haar plotse dood, veroorzaakt door een acute buikvliesontsteking na een vermoedelijke perforatie door een botsplinter, bracht diepe verslagenheid met zich mee. Ondanks een onmiddellijke medische ingreep bleek de septicemie fataal. De pijn onder de verzorgers was tastbaar; in minder dan een jaar tijd verloren ze twee leeuwinnen.

Hoop in de kruinen: de geboorte van drie rode vari’s

Terwijl het hoofdstuk van de leeuwen nieuwe bladzijden schrijft, werd elders in het park een ander verhaal geboren. Mannie, een vrouwelijke rode vari, schonk het leven aan drie jongen na een draagtijd van honderd dagen. De geboorte vond plaats op een beschutte plek tussen rotsen en begroeiing. Meteen na de bevalling likte de moeder haar jongen schoon en bracht ze hen voorzichtig over naar een nabijgeplaatste nestkuip, ingericht door de verzorgers. Mannie toont zich als een zorgzame moeder en wordt ’s nachts ondersteund met warmwaterkruiken in de nestbox, gezien de kille voorjaarsnachten.

Een tweede geboorte op komst: Tsjingy maakt zich klaar

Ook Tsjingy, een andere rode vari in het park, staat op het punt te bevallen. Voor haar is het de eerste keer, maar haar gedrag wekt vertrouwen. Twee weken geleden koos ze een nestkast hoog in het verwarmde binnenverblijf en begon die systematisch in te richten met takken, mos en ander zacht materiaal. Sindsdien waakt ze fel over haar plek. Zelfs soortgenoten worden er niet in de buurt geduld. De verwachting is dat ook zij op korte termijn jongen zal baren — een hoopvol signaal voor deze zwaar bedreigde diersoort.

Kansen voor een zeldzame soort: de rode vari in gevaar

Rode vari’s komen uitsluitend voor in de oostelijke regenwouden van Madagaskar. Ze zijn herkenbaar aan hun rode vacht, zwarte gezicht en witte kraag. In het wild worden nog maar enkele tientallen dieren geteld. De soort staat als “ernstig bedreigd” vermeld op de Rode Lijst van de IUCN. De oorzaken zijn gekend: ontbossing, landbouwuitbreiding en jacht. Bellewaerde werkt sinds 2017 actief mee aan het internationale kweekprogramma dat deze halfaap moet redden van de ondergang.

Fokken met rode vari’s is geen vanzelfsprekendheid. In sommige parken lukt het, in andere blijven inspanningen jarenlang zonder resultaat. Dat beide vrouwtjes nu voor nageslacht zorgen, wordt gezien als een belangrijke overwinning voor het team van dierenverzorgers.

Een park dat de grenzen van recreatie overstijgt

De gebeurtenissen van de voorbije weken illustreren hoe Bellewaerde Park niet alleen een plek is voor dagtoerisme, maar ook een wetenschappelijk centrum waar inspanningen geleverd worden voor natuurbehoud. Of het nu gaat om de integratie van drie leeuwinnen in een fragiele troep of de geboorte van zeldzame halfaapjes, telkens opnieuw staat het belang van de soort centraal, boven dat van het individu.

Met hun werk leveren de medewerkers van Bellewaerde een stille maar niet minder waardevolle bijdrage aan het behoud van leven dat elders nauwelijks nog toekomstperspectief heeft. Een missie die zich niet laat samenvatten in ronkende woorden, maar die zichtbaar wordt in elke verzorgde vacht, elk nestje tussen het struikgewas en elke blik van een leeuw die eindelijk thuiskomt.

( Tekst Serge Jansen van www.westnieuws.be )