De Torhoutse stadskernvernieuwing

Drie jaar geleden startte het denkwerk rond de stadskernvernieuwing van Torhout met het belevingsonderzoek van Architecture Workroom Brussels. Dit resulteerde in een projectdefinitie of programma voor het Masterplan. Het Masterplan is een visie op lange termijn op de ruimtelijke ontwikkelingen van de stadskern. Het bepaalt hoe de stadskern zal evolueren om antwoord te bieden aan de talrijke uitdagingen: beeldkwaliteit, bereikbaarheid, bevolkingsgroei, economie, vergrijzing, ecologie, enz. Het masterplan werd in 2017-18 opgemaakt door het team List (Parijs) – Lola (Rotterdam) – Sweco (Kortrijk) via een participatietraject met de bevolking en belanghebbenden. Aan de hand van luistermomenten, werksessies en interactieve tentoonstellingen hebben de bevolking, het Lokaal Bestuur Torhout en de ontwerpers het masterplan, de visie en de projecten samen vorm gegeven.

Tijdslijn

Precies 1 jaar geleden is de eindversie van het masterplan gepresenteerd. Tijdens het voorbije jaar is de visie verder onderbouwd en verfijnd, onder meer door middel van een mobiliteitsstudie. Verschillende mogelijke scenario’s om het verkeer in de binnenstad vlot te laten verlopen werden gescreend. De keuze viel op een enkele rijrichting over het marktplein, met meer ruimte voor langsparkeren, wandelen en fietsen. Daarnaast is gestart met het ontwerp en de uitvoering van de Markt, de Kortemarkstraat en de Rijselstraat en met het ontwerp van de eerste tuinen.

Tentoonstelling vanaf 29 mei

In het stadskantoor worden de tijdslijn en de keuzes aan u voorgesteld in een tentoonstelling met infopanelen. Het is het resultaat van een goede samenwerking met de bevolking. Deze samenwerking willen we verderzetten, er wordt blijvend ingezet op participatie en uitgebreide informatie. Dit moment is de eerste stap in het vervolgtraject. De stand van zaken van de ontwerpen worden toegelicht, zodat u uw aandachtspunten en suggesties voor het verdere ontwerp en de uitvoering kunt meegeven.

Fasering

Het masterplan is afgerond. Wij starten met verschillende uitvoeringsprojecten: de Markt (met ook de Zuidstraat), de Kortemarkstraat en de Rijselstraat. Dit gebeurt in twee stappen: de uitwerking en het afronden van het ontwerp in 2019 en vervolgens de werkzaamheden van 2020 tot 2022. De werkzaamheden zelf zullen in verschillende fases opgedeeld worden. Op basis van de huidige stand van zaken zijn dit er 7 fasen.

Deze fases hebben tot doel de impact van de werkzaamheden voor de omwonenden en bezoekers tot het absolute minimum te beperken en de bereikbaarheid van het centrum en de betrokken straten te garanderen. Daarom wordt voor korte en efficiënte werk- en werfperiodes gekozen.
Mobiliteit

Bij de presentatie van het Masterplan een jaar geleden werd verder onderzoek rond het onderdeel mobiliteit aangekondigd. De voorbije maanden is het voorstel door middel van een verkeersmodel afgetoetst en bijgestuurd.

Het Masterplan voorziet eenrichtingsverkeer op de Markt. Hierdoor zal de beleving en de beeldkwaliteit van de Markt versterken én kunnen we de bereikbaarheid garanderen. Er komen:
voldoende en veilige ruimte voor fiets en voetgangers;
meer plekken om te verpozen op een bank of een terras;
voldoende plaats voor de wekelijkse markt en evenementen.

De rijrichting van noord naar zuid, met voldoende en verspreide parkeerplaatsen, garandeert de bereikbaarheid voor omwonenden, handel en horeca.

De haalbaarheid van dit circulatieplan werd onderzocht aan de hand van een verkeersmodel. Op strategische plaatsen in de stad zijn tellingen uitgevoerd die inzicht hebben gegeven in de autoverkeerstromen. Hoeveel auto’s komen de stadskern binnen, van waar komen zij en waar gaan ze naar toe? Het verkeersmodel bekijkt niet enkel of het verkeer vlot doorstroomt, het onderzoekt ook de impact op de veiligheid en de leefbaarheid. Aan de hand van de resultaten is een verbeterd circulatieplan weerhouden dat volgende punten respecteert:
een vlotte doorstroming van en door de binnenstad;
de bereikbaarheid van elke straat;
een leefbare en veilige verkeersafwikkeling;
een stadskern waar fietsers en voetgangers op de eerste plaats komen. Het S.T.O.P.-principe vormt het uitgangspunt op vlak van verkeer. Stappers (voetgangers) en trappers (fietsers) krijgen voorrang en pas dan gemotoriseerd verkeer, zonder dit te weren.

De Markt

Het gebied van de Markt, de Hofstraat en de Zuidstraat wordt verder uitgewerkt volgens de principes van het Masterplan. Bij deze uitwerking gaat aandacht naar:
bijzondere plekken, zoals het terras van het historische stadhuis en de fontein;
de materiaalkeuze;
het gebruik, met onder meer de circulatie, het parkeren en specifieke activiteiten, zoals de woensdagmarkt en evenementen.

Een nieuw terras voor het stadhuis
Aan de zuidzijde van het historische stadhuis wordt een groot terras gebouwd. Dit terras is een plek waar men kan rusten, waar activiteiten georganiseerd kunnen worden (podium) en het verleent toegang tot het stadhuis (via trappen en via een zachte, comfortabele helling).

Om dit terras kwalitatief vorm te geven, zijn verschillende ontwerpen gemaakt. Op de tekeningen zijn het voorstel uit het Masterplan weergegeven en de 5 onderzochte alternatieven. Deze verschillende alternatieven zijn geëvalueerd op hun beeldkwaliteit, samenhang met het pleinontwerp, praktische kenmerken (grootte) en gebruikscomfort.

Het weerhouden ontwerp integreert trappen en toegangshelling in een vloeiende beweging die inspeelt op het ontwerp, het lijnenspel en materiaalgebruik van het plein. De gevelbrede terras- en podiumruimte is een rustige plek die voor uiteenlopende activiteiten gebruikt kan worden: als terras voor het gebouw, als podium voor optredens, als tribune voor een wielerkoers. Het geeft eveneens een oplossing voor een optimale toegankelijkheid voor personen met een beperking.

De fontein
De fontein ligt centraal op het zuidelijk deel van de Markt. Het is een monumentaal en speels element. Het is een plek van beleving voor alle gebruikers van de Markt. Waterstralen zorgen voor een rustgevende en verfrissends sfeer. De ligging, afgezonderd ten opzichte van het gemotoriseerd verkeer, garandeert de veiligheid van spelende kinderen.

De fontein (een raster van spuitkoppen) zijn ingewerkt in de verharding. Dit laat toe de ruimte te gebruiken voor Markten en evenementen, waarvoor de fontein niet in de weg staat.

Materialen
Op de Markt worden hoogwaardige materialen onderzocht. Een spel van lijnen en vlakken in natuurstenen creëert een pleineffect van gevel tot gevel. Lijnen in lichte natuursteen contrasteren met een vlak in warme tinten. De lijnen tonen het reliëf (hoogtelijnen) en het gebruik. Op en rond de lijnen wordt immers de wekelijkse markt opgesteld.

Het plein wordt vlak aangelegd, met een beperkt hoogteverschil voor de rijloper (het weggedeelte). Het comfort voor voetgangers en fietsers staat centraal, zonder de leesbaarheid van de ruimte uit het oog te verliezen, namelijk waar kan/mag de auto rijden.

Parkeren
De Markt is een ruimte waar men naar toe komt: te voet, met de fiets of met de wagen. Voor fietsers en auto’s wordt voldoende stallings- en parkeerruimte voorzien. Verspreid over de Markt, met andere woorden nabij alle activiteiten zijn er fietsstallingen en parkeerplaatsen.

Bij het autoparkeren wordt gezorgd voor voldoende rotatie (bijvoorbeeld een shop & go principe) voor een permanente bereikbaarheid. Ook met veilig laden en lossen wordt rekening gehouden.

Gebruik
De inrichting van de Markt vertrekt van de mogelijkheden dat het voor vele uiteenlopende activiteiten gebruikt moet kunnen worden. Dit zijn kleine dagelijkse kleine activiteiten zoals mensen die elkaar ontmoeten of een broodje eten nabij de fontein, maar ook de wekelijkse markt, een concert, wielerwedstrijd, enz. Wat men ook wil en kan organiseren, rekening houdend met de beschikbare ruimte, de Markt als hart van de stad moet dit toelaten. Dit betekent dat de inrichting en materiaalkeuze hierop zijn afgestemd: een vlakke ondergrond, straatmeubilair en bomen die op de goede plek zijn ingepland en krachtige elementen die de ruimte kwalitatief bepalen, zoals het terras en de fontein.
Tuinen: de eerste ontwerpen

De zeven verborgen tuinen omsluiten het Marktplein met hun groene karakter. Het ontwerp van de leestuin aan het park Ravenhof is een eerste ontwerp dat verder uitgewerkt wordt: de leestuin wordt opengetrokken met zicht op het park.

Met de stadskernvernieuwing krijgt het park de Brouckere een nieuw elan. Aan de Aartrijkestraat en de ’s Gravenwinkelstraat zullen twee pergola’s voor een aantrekkelijk en open toegang tot het park zorgen. Afgelopen winter werd al een deel van het hek en de haag weggenomen om het park meer openheid te geven. De nieuwe pergola met weelderig bloeiende blauwe regen zal verschillende functies herbergen: spelen en rusten met voldoende ruimte om van de natuur en het park te genieten.
Ben je benieuwd hoe het park de Brouckere er zal uitzien in de toekomst? Kom dan zeker naar Feest in ’t Groen op zondag 2 juni! Je zal er kunnen genieten van een tijdelijke miniversie van de pergola.
Kortemarkstraat en Rijselstraat

De aandacht voor waterbeheersing in de stadskern start met de aanleg van riolering in de Kortemarkstraat. Dit voortraject in Kortemarkstraat en Rijselstraat werd in de fasering van de werken geïntegreerd met de fasering voor het marktplein en omgeving. Een eerste prognose op vandaag is dat de nutswerken in Kortemarkstraat starten voorjaar 2020. Tegelijkertijd zal een tweede werfzone straten aan de achterzijde van het stadhuis. De interactie van de op vandaag 7 gekende werffasen, zorgen voor een goede bereikbaarheid van de stadskern doorheen de evolutie van de renovatie.

Uiteraard wordt het concept van beeldkwaliteit van alle nieuw in te richten straten afgestemd op het circulatieplan en de materiaalkeuzes.

Een eerste blik op deze ontwerpplannen vindt u eveneens in de tentoonstelling in het stadskantoor terug (vanaf 29 mei).

“De werken op de Markt en in de Kortemarkstraat zullen starten met de aanleg van nutswerken in het voorjaar 2020. Samen met de horeca, handel en hun ambassadeurs zullen we alles in het werk stellen om de hinder tot een minimum te beperken en een open communicatie op te zetten”, aldus schepen van openbare werken, Hans Blomme.

“Met een vlot te bereiken centrum, aandacht voor de plaats van de voetganger en fietser en voldoende groen willen we een stadskern realiseren waar het aangenaam en veilig vertoeven is,” zegt schepen van mobiliteit en groen, Elsie Desmet.